Her çocuk için tuvalet eğitimi farklıdır ve bu süreç çocuktan çocuğa değişir. Tuvalet eğitiminin 24-36 ay arası verilmeye başlanması uygundur. Çok erken yaşlarda tuvalet eğitimine başlamak çocukta kızgınlık duygusunun oluşmasına, çok geç yaşta başlama çocuğun kendine güveninin azalmasına neden olabilir. Çocuğun fizyolojik ve psikolojik olarak bu sürece hazır olması gerekiyor. Kas gelişimini tamamlamış olması hem de zihinsel ve gelişimsel becerilerini kazanmış olması gerekmektedir.
Tuvalet eğitimi için çocuğun hazır olduğunu nasıl anlarız?
- Basit işleri yapıyorsa (iki küpü üst üste koyma, giysileri çıkarma)
- İsteklerini konuşarak anlatabiliyorsa
- Alt ıslattığından rahatsızlık olarak görüyorsa
- Gün içinde iki üç saat kuru kalabiliyorsa
- Tuvalet eğitimi için sinyaller veriyorsa? (gizli gizli köşelere eğilmesi)
- Yürüyebiliyorsa, çömelip kalkabiliyorsa
Eğer bu durumları gerçekleştiremiyor ise ve çocuğun hayatında çocuğu olumsuz yönde etkileyecek önemli değişiklikler olmuşsa (yeni doğan kardeş,kreş,anne baba ayrılığı) tuvalet eğitimi için hazır olduğu zaman beklenmelidir. Çocuğun 36 aya kadar tuvalet eğitimini kazanması önemlidir.
Tuvalet eğitimine alıştırırken ebeveynin çocuğa tutarlı ve sabırla yaklaşması gerekmektedir. Eğitim sırasında gece ve gündüz bez bağlanmamalıdır. Lazımlık alınabilir. Çocuğun ayaklarının yere basması ona güven hissetmesi açısından yararlı olabilir. Çocuğun sevdiği çıkartmalarla ve süslerle çocuğun hoşuna gidebileceği bir ortam hazırlanmalıdır. Gün içerisinde belirli aralıklarla lazımlığa ve tuvalete oturtmak tuvalet eğitimi için yarar sağlayabilir.
Önce çocuk biraz lazımlığa alıştırılmalı daha sonra tuvalete getirilmelidir. İlk önce kıyafetle daha sonra üstü çıkarılarak oturtturulabilinir. Çok sevdiği oyuncağı eline verilip keşfetmesi için zaman tanınmalıdır. Anne kakası için kötü kokuyor mesajı vermemeli çocuk için hep temiz kalmalı düşüncesiyle yaklaşmamalıdırlar. Baskıcı bir tutum sergilenmemelidir baskıcı tutumla karşı karşıya kalan çocuklarda inatçılık, alt ıslatma ,gaita kaçırma, kendisinde yetersizlik hissedip özgüven problemi, girişimci olmayan çekingenlik ortaya çıkabilir okul ve davranım sorunları ve saldırgan davranışlar görülebilir.
Çocuğun gelişimi, beklenen düzeyin gerisindeyse, tuvalet eğitiminin kazanılması daha geç dönemlere kalabilir. Tuvalet eğitimi döneminin kritik bir dönemdir. Anne ve babanın bu dönemde bilinçli davranması gereklidir.
“Çocuk sinyal verdiği halde korumacı davranıp, örneğin şimdi kış, hava soğuk, yaza bıraktık diyen annelerimiz de olduğunu görebiliyoruz. Bu tutum da aşırı korumacı / kollamacı tutum olması nedeniyle, çocuğun duygusal gelişimini olumsuz etkiler. Bu tutuma maruz kalan çocuk, her konuda muhtemelen bunu yaşar. Yani çocuğa sorumluluk verilmez, çocuk öz bakımı için desteklenmez ve korunursa, çocuk duygusal olarak büyüyemez.”
